جایگاه شعر و موسیقی در استان کهگیلویه و بویراحمد
محمد فرزامی؛
در فرهنگ لر شعر و موسیقی از اهمیت خاصی برخوردار است ،به طوری که حضور آن در کلیه جنبه های اجتماعی این فرهنگ به خوبی نمایان و قابل مشاهده است.جدا از ابعاد زیبایی شناختی ،شعر و موسیقی در این فرهنگ از طبیعتی کار کردی برخوردار است.این مقوله”شعر -موسیقی”
در رابطه با نحوه ی زندگی روستاییان و عشایر استان کهگیلویه و بویراحمد اهمیت خود را بیشتر نشان می دهد،به طوری که مردم استان به ویژه جامعه ی عشایر ی استان برای کلیه آداب،سنن و برنامه های اجتماعی خود از تولد تا مرگ دارای سرود ها و آواها و نغمه های خاصی هستند. در استان کهگیلویه و بویراحمد کمتر فعالیت اجتماعی ،فرهنگی و حتی اقتصادی را می توان نام برد که در آن شعر و موسیقی حضور نداشته باشد،از سور و سوگ گرفته تا تولد ،جشن حنابندان ،ختنه کنان، کوچ”ماله زیر-ماله بالا”
،غله برون”برداشت محصولات کشاورزی”
دعای باران”هدرسه”
سرتراشون دوما”اصلاح سر داماد”
حجله بندون،ورد نو”یورد جدید در ییلاق یا قشلاق”
دوشیدن شیر گاو و یا گله
اب خوردن حیوانات “شیته و صوت زدن هنگام اب خوردن گله و یا الاغ و اسب و قاطر ”
دانه دادن به ماکیان و مرغ و جوجه و خروس ها و حتی موسیقی فراخواندن مرغ و جوجه ها به لانه در عصر “کله ،کله -کلبه-لانه”
و
موسیقی جنگ
مردم ساکن در جغرافیای استان کهگیلویه و بویراحمد حتی برای هیجان و شور بخشیدن به بازی های بومی و محلی و عروس برون و یا هنگام ورود عروس به خانه ی داماد شعر ها و آواز های خاص و مخصوص دارند.تا جایی که شاعر گفته:
*عشق لر خدائیه ،خدا یی دونه*
*مث مجنون زر ه لو بیت ایخونه*
“خدا می داند که عشق لر پاک و خدایی است و مانند مجنون همواره زیر لب و یواشکی شعری و بیتی با خود زمزمه می کنند”
علاوه برموسیقی از قدیم و تا همین اواخر در میان جامعه ی روستایی و عشایری استان رسم و رسوماتی در رابطه با سایر موضات اجتماعی از جمله قوم و خویشی ها و یا فیصله دادن به دعواهای درون منطقه ای برقرار بود:
ناف برون
گا و گا
خون بس
نذر کردن دختر
که در فرصتی دیگر به صورت جداگانه به هرکدام خواهم پرداخت.
*محمد فرزامی*
پزوهشگر بومی و محلی
مولف کتاب سرآمدان سرزمین چهارفصل.
